Espainiak memoria historikoaren ustezko eskasia ez dator ez jakitetik, baizik eta auzotasun moral baten iraupenetik, horrek ezinezkoa egiten baitu gerra zibilaren gatazka gainditzea, maila erretorikoan etengabe berregiten duen neurrian. Historialariaren eginkizuna gertakariak objektiboki finkatzea baldin bada, literaturari dagokio ukapenaren kausak eta ondorioak deskribatzea.