Nafarren arteko balio partekatuak
Nafarren arteko balio partekatuak euskararen sustapenaren inguruko proiektua, 2023an habiatzen da eta Nafarroako Gobernua Eusko Ikaskuntza urtero sinatzen duten hitzarmenaren baitan kokatzen da. Ikerketaren helburua da Nafarroako bi hizkuntza nagusien kudeaketatik eratorritako arazo soziopolitikoak kudeatzea eta Foru Komunitateko herritar guztiek euskararen sustapenaren inguruan partekatzen dituzten balioak aurkitzea.
sarrera
Nafarroan, bi hizkuntza propio izanik (gaztelania gehiengoan eta euskara gutxiengoan), euskararen babesaren eta sustapenaren inguruan, adostasunekin batera, desadostasunak ere gertatu ohi dira aspaldidanik Nafarroako eragile linguistiko eta soziopolitikoen artean; eta, beste maila batean, gizarte zabalean ere jarrera desberdinak agertzen dira herritarren artean. Normalean, estilo bateko zein besteko hizkuntza-politiken inguruan elkarrizketa maila txikia gertatzen da hizkuntza-politika horien eragina (positiboa, neutroa zein negatiboa) jasotzen duten talde sozialen artean: euskal hiztunak, gaztelaniazko hiztunak, administrazio publikoak, elkarte zibilak, hezkuntza arloko aktoreak, langileen ordezkariak, ordezkari politikoak, eragile sozialak, ikerlariak, gizarte osoa.
hasierako hipotesiak
Ikerketa honen abiapuntuko ikuspegia da gizarte batean hizkuntza aniztasuna gertatzea ez dela gatazkaren sinonimoa izan behar, maiz inplizituki ulertzen den bezala, baizik eta aberastasun sozialaren iturria, hiztun talde desberdinek partekatzen dutena bilatu eta kudeaketa egokia egiten badute.
Hori guztia kontuan hartuta, honelako gaiak sortzen dira:
- Badaude balio edo oinarri diskurtsibo partekatuak nafar gizartean euskararen sustapena eta herritar guztien segurtasun linguistikoa ahalbidetuko lituzketenak?
- Baldin baleude, zein lirateke haien osagaiak?
- Zein dira adostasun soziala lortzen duten euskararen sustapenari buruzko balio edo diskurtso nagusiak?
- Zein dira balio horien osagai kateak?
- Zein da balioen horien banaketa soziala?: Hizkuntza taldeen arabera; adin taldeen arabera; jeneroen arabera; eremu soziolinguistikoen arabera...
- Badaude adostasun sozial nahikorik lortzen ez duten balio linguistiko ez-partekatuak? Zein dira nagusiak?
helburuak
2023ko proiektuak ondoko helburuak ezartzen ditu:
Nagusia:
- Identifikatzea eta aztertzea Nafarren arteko balio partekatuak euskararen sustapenari buruz.
Partzialak:
- Adostasun eta desadostasun sozialak lortzen dituzten euskararen sustapenari buruzko balio edo diskurtso desberdin nagusiak identifikatzea eta aztertzea.
- Balio edo diskurtso desberdinen banaketa soziala aztertzea: hizkuntza taldeen arabera (euskaldunak, gaztelaniazko hiztunak); adin taldeen arabera; generoen arabera, eremu soziolinguistikoen arabera.
ekintzak
AZTERKETA KUALITATIBOA: TALDE TRIANGULARRAK
Proiektu honetan proposatutako helburuei erantzuteko, metodologia kualitatiboa eta kuantitatiboa uztartu behar dira.
Aurtengo ekintza nagusia azterketa kualitatiboa izanen da. Sortzen edo eraikitzen ari diren diskurtsoak aztertzeko, talde triangeluarrak, talde sozializatuak ere esaten zaienak, bereziki egokiak dira eta horiekin lan eginen dugu.
Talde triangeluar ezberdinak egitea aurreikusten dugu. Horiek diseinatzeko, kuota selektiboak hartuko dira kontuan, hala nola: adina, generoa, jatorria, euskara jakitea/ez jakitea, edo Nafarroako eskualdeak. Saioak, proiektuko zuzendari zientifikoek gidatuta eta koordinatuta, digitalki grabatuko dira eta hitzez hitz transkribatuko dira. Azkenik, talde-saioetan sortutako testuei diskurtsoaren analisia aplikatuko zaie.
IKERKETAREN ERABILGARRITASUN ETA INPLIKAZIO SOZIALAK
Euskararen sustapenaren gaia eztabaidatua gertatzen dela kontuan hartuta, ikerketa hau lagungarria gerta liteke hiru dimentsiotan: (i) herritar gehienek (euskaldunak eta gaztelaniazko hiztunak) partekatuko lituzketen balio linguistikoak identifikatzeko, (ii) hizkuntza-politiken eragina jasotzen duten talde sozialen eta, oro har, hiztun taldeen arteko elkarrizketa errazteko, eta (iii) euskararen sustapenerako hizkuntza-politikak (formalak zein ez formalak, goitik beherakoak zein behetik gorakoak) balio horien inguruan ardaztu ahal izateko, agenteek edota eragileek hala nahiko balute.
Bide horretatik, etorkizuneko hizkuntza politikek legitimotasun sozial erdiesteko aukera handiagoa izango lukete. Halaber, ziur asko, beste ondorio bat izan liteke euskaldunen zein gaztelaniazko hiztunen segurtasun maila igotzea eta gatazka maila jaistea.
Emaitzak argigarriak gerta litezke Nafarroatik kanpo euskara mintzatzen den gainerako lurraldeetarako ere.
AZKEN TXOSTENA
Prozesu guztia jasoko duen txosten idatzia.
Zuzendaritza zientifiko kolegiatua:
- Xabier Erize, soziolinguista, Filologian doktorea.
- Carlos Vilches, soziologoa, Soziologian doktorea.
PROIEKTU KUDEATZAILEA:
Garapen Iraunkorreko Helburuekin bat datorren proiektua:
