La razón de la sinrazón. Actitudes hacia las ideas ilustradas enlas provincias vascas (1748-1839)

Iñarra San Vicente, Xabier

Argitalpen urtea:

2021

Argitalpen tokia:

Donostia

Ezaugarriak:

BIBLID [1136-6834, eISSN 2386-5539 (2021), 45; 29-78]

ISSN:

1136-6834, eISSN 2386-5539

pdf jaitsi

Laburpena

Artikulu honetan Euskal mugimendu ilustratuaren inguruan gogor errotutako zenbait idei eztabaidatuko dira. Zehazkiro, joera historiografico desberdinetara orokorra den ikuspuntu bat berrikusiko dugu, euskal ilustratuak atzerritar ideiek ukitutako gutxiengo bat osatzen zutela eta beraien proposamenak berrikuntzei oposatutako gizarte tradicional baten aurka talka egin zutela defendatzen duen hori, hain zuzen ere. Halaxe, eredu horren arabera gizarte haustura bat garatuko litzateke, zeinak karlisten eta liberalen arteko lehiaren oinarriak ezarriko baitzituen. Garaiko iturri zuzenak (Real Sociedad Bascongada de los Amigos del País-eko kideen irudia, hala erakunde horren barnetik nola kanpotik) ideologikoki aurrez aurre ipinitako bi talderen presentzia iradokitzen dute. Halaber, Julián de Churruca y Elorza, antza denez giro ilustratu eta liberal batean murgilduta dagoen pertsonaia baina, aldi berean, euskararen nagusitasunaren aldeko iritzi mesianikoen defendatzailea,
ideologikoki argi eta garbi definituriko bi alderdien existentzia bera kolokan jartzen du. Horrek garaiko errealitate intelektualaren berrirakurtze proposamen bat aurkeztera bultzatuko gaitu.
 

Partekatu