Human Preference Formation and Measurement of Impact in Large Techno-Social Systems

Palacios-Huerta, Ignacio

Argitalpen urtea:

2023

Argitalpen tokia:

Donostia

Ezaugarriak:

BIBLID [0212-7016; eISSN: 2952-4180 (2023), 68, 2] - Recep: 2023-09-23; Accep.: 2023-11-03

ISSN:

0212-7016; eISSN: 2952-4180

Irakurri artikulua online

Laburpena

Sistema teknosozial handiek teknologia eta gizarte-egiturak integratzen dituzten sistema konplexuei egiten diete erreferentzia, herritarrei zerbitzuak, produktuak eta irtenbideak eskaintzeko. Interneta, sare sozialak, online merkatuak eta administrazio elektronikoko sistemak izan daitezke hauen adibide batzuk. Artikulu honek sistema horietan sortzen diren funtsezko bi alderdi jorratzen ditu. Lehenik eta behin, giza lehentasunak input eta output bat direnez, sistema horiek eragin nabarmena izan dezakete portaeran; adibidez, kontsumitzaileen lehentasunak aldatuz, jarrerak aldatuz, dauden joerak indartuz, joera berriak sortuz edo gizarte-arau eta -itxaropenak aldatuz. Horrek esan nahi du, eragin hori ulertzeko, beharrezkoa dela oreka-esparru bat izatea lehentasunak modu endogenoan eratzeko. Bigarrenik, egungo ebidentziak dio sistema horiek enpresa-eredu tradizionalak alda ditzaketela, merkatu berriak sortu, lehia handitu eta lan-merkatuak aldatuz. Horrela, munduko ekonomiaren oreka-indarrei eragin dizaiekete. Baina, zein indartsu dira indar horiek eta zein norabidetan jarduten dute? Galdera desafiatzaileak dira, eta haien erantzunak, intuizioz, eragile garrantzitsuenen edo eraginkorrenen mende daude. Horrek, era berean, galdera hau eragiten du: nola neur dezakegu agenteek mundu interdependente eta interkonektatu batean duten "eragina"? Artikulu honek literaturan dauden esparru formalak berrikusten ditu, baliagarriak baitira bai lehentasunen prestakuntza endogenoa aztertzeko, bai sistema horietan duten eragina neurtzeko.

Partekatu